برای تمرکز حواس باید عوامل حواس پرتی را به حداقل رساند. تمرکز هر شخص به نسبت کاهش عوامل حواس پرتی او افزایش مییابد و بنا به تغییرات موقعیت ذهنی و محیطی او تغییر میکند . بیشتر افراد گمان میکنند که تمرکز یک امر ذاتی و تغییر آن ناممکن است، در حالی که تمرکز یک امر اکتسابی است و باید هر روز پرورش و جهت داده شود و هر کس با هوش عادی خود میتواند به آن دست یابد. پس برقراری تمرکز حواس به میزان کاهش عوامل حواس پرتی بستگی دارد . یعنی هر چه عوامل مزاحم و مخل تمرکز بیشتر باشند، توانایی حفظ تمرکز حواس کمتر است و بر عکس. لذا حواس پرتی، یعنی خارج شدن از روند مطالعه یا جریان کاری و فرو رفتن در افکار و تخیلات و یا انجام کار دیگر.
منشاء پراگندگی حواس:
حواس پرتی یا منشاء ذهنی و درونی دارد و یا منشاء بیرونی و محیطی
حواس پرتی درونی و ذهنی:
عبارت است از اشکالات فکری انسان و اندیشههایی که موانعی بر سر راه توجه
دقیق به مطالعه و تمرکز حواس ایجاد میکنند. این مواقع شامل مواردی از
قبیل: درد، رنج، غم وغصه ، نگرانی، گرسنگی و تشنگی ، سردی و گرمی ، ترس و
خشم و شادی ، سردرد و ... میباشد
حواس پرتی بیرونی و محیطی:
آنچه که به محیط پیرامون فرد ارتباط پیدا میکند و یا تحریکات غیر عادی که توسط حواس مختلف انسان ایجاد میشوند مانند نور شدید و نور ضعیف ، صداهای ناهنجار، روشن بودن رسانهای صوتی و تصویری و نظایر اینها ممکن است فرایند تمرکز حواس را با اشکال مواجه کنند. رهایی از حواس پرتی و ایجاد تمرکز حواس در افراد مختلف ، متفاوت است و به حالت درونی ، تجربهها مکان و موقعیت آنها بستگی دارد.
برخی از افراد اظهار میدارند که من آدم کاملا حواس پرتی هستم و برخی دیگر میگویند نمیتوانم تمرکز حواسم را به روی کاری حفظ کنم . در حالی که این تفکر غلط است و هیچ کس نباید خود را فردی کاملا حواس پرت یا فاقد تمرکز حواس بداند، بلکه بهتر است وقتی که تمرکز حواس فردی دچار اختلال شد ، بگوید در این لحظه و در محیط فعلی حواس پرتی من بیشتر و میزان تمرکز من کمتر است. لذا حواس پرتی بیشتر علل درونی دارد و به طبیعت خود فرد، ویژگیها، حالات روحی و روانی، و عادات فردی بستگی دارد.بیشک حواس پرتی بیرونی آسانتر از عوامل حواس پرتی درونی بر طرف میشود .پس میتوان بدون توجه به عوامل محیطی مانند : سرو صدای زیاد، شلوغ بودن محیط و حتی داخل سرویس و هنگام مسافرت تمرکز حواس خود را حفظ کرد . اما نمیتوان در حال گرسنگی و یا تشنگی شدید نگرانی و ناراحتی دگرگونی فکر و اندیشه با تمرکز مطالعه کرد و یا کار دیگری را با تمرکز انجام داد . مطالعات و یا تجربیات زیادی این موضوع را تائید کرده است که یک انسان میتواند در محل پر سرو صدا و نا آرامی با تمرکز و توجه کافی مطالعه کند.
روشهای تقویت تمرکز حواس:
تمرکز حواس هنگام مطالعه، کلید اصلی و اساسی درک و فهم مطالب است و کلید اساسی تمرکز حواس استفاده از روشهایی است که باعث تقویت و پرورش و مهارت در برقراری تمرکز حواس هنگام مطالعه میشوند. بنابراین بدون تمرکز حواس ممکن است درک و فهم مطلبی که فقط یک ساعت وقت لازم داشته باشد ، ساعتها وقت بگیرد ،اما به خوبی فهمیده نشود و امر مطالعه بیفایده است و اثر مثبتی نخواهد داشت. لذا کاربرد روشها و فنونی که به خواننده کمک میکند تا هنگام مطالعه فعال باشد و تمرکز حواس را تقویت و مهارت فرد را در ایجاد تمرکز حواس هنگام مطالعه افزایش میدهد ، عبارتند از:
آمادگی برای مطالعه:
برای شروع مطالعه ، ابتدا بایستی خود را از جهات گوناگون آماده کرد، زیرا حداکثر آمادگی ، مقدمهای برای علاقمندی به مطالعه، ایجاد تمرکز حواس و یادگیری بهتر میباشد. منظور از آمادگی پیدایش تمام شرایطی است که شخصی را قادر میسازد تا با اطمینان به موفقیت و اعتماد به نفس، به تجربه خاصی بپردازد .
آمادگی بدنی:
به رشد و تکامل طبیعی بدن ، تندرستی و نداشتن نقصهای بدنی مربوط است.
گاهی وجود بیماریهایی مانند زخم معده، میگرن، سردرد و نظایر اینها باعث از
بین رفتن تمرکز حواس و مانع مطالعه فرد میشود و فرد تا به دست آوردن
تندرستی کامل قادر به برقراری تمرکز حواس و مطالعه ثمر بخش نیست و انگیزه
کافی هم برای مطالعه ندارد.
آمادگی ذهنی:
آمادگی ذهنی را میتوان از خصوصیاتی نظیر رشد گویای سالم ، قدرت تفسیر و
تعبیر اشکال ، توانایی درک همانندیها و ناهمانندیها میان کلمات و شناخت
دانست .
آمادگی اجتماعی:
به ماهیت و وسعت تجارب
فرد بستگی دارد که میتوان آنرا با تجربه و تحلیل زمینه خانه و خانوادگی ،
محیط وسیع اجتماعی که او در آن تجربه اندوخته است و تربیت پیشین او تعیین
کرد.
آمادگی روانی:
آمادگی روانی به شکل
پیچیدهای با رشد و تکامل بدنی ، ذهنی و اجتماعی آمیخته است . خستگی، بی
قراری ، بیتابی، کوتاهی زمان، دقت نداشتن تمرکز در مطالعه، واکنشهای منفی
نسبت به خود و دیگران ، ضعف اعتماد به نفس و نظایر آنها همگی نشانه نبودن
آمادگی روانی ، بدنی ،ذهنی و اجتماعی دانش آموزان و دانشجویان ، اجرای
برنامههای آموزشی ، تمرکز حواس و فرایند یادگیری را آسانتر و مطلوبتر
میکند.
داشتن علاقه به مطالعه:
مطالعه ثمر بخش از دو عامل متاثر است: یکی علاقه نسبت به مطالب خواندنی ، دیگری کاربرد ماهرانه فنون مطالعه نسبت به مطلب خواندنی که سبب میشود تا شخص به مطالعه بیشتر بپردازد، مطالعه بیشتر منجر به بهتر شدن فنون مطالعه میشود . کاربرد فنون بهتر ، مطالعه را آسانتر ، سریعتر و لذت بخشتر میسازد؛ در نتیجه علاقه خواننده نسبت به مطالعه افزایش مییابد. پس تا زمانی که فرد تمایل یا علاقه به انجام کاری نداشته باشد، نمیتواند برانگیخته شود. لذا وقتی خواننده به موضوعی علاقهمند میشود، خود به خود بر آن تمرکز میکند، بیشتر دقت میکند و به راحتی مطالب را به حافظه میسپارد و بعدا هم خیلی راحت به خاطر میآورد .پس ازعلاقه پیدا کردن نسبت به مطالب، گام بعدی تعیین هدف مطالعه است، زیرا هدف زیر بنای انجام کاری است و به فعالیت انسان جهت و نیرو میدهد .
هدف ارزشمند، فرد را به خواستن و طلب کردن وادار میکند و نیروی لازم را برای فعالیت در وی بوجود میآورد و سبب پیدایش تمرکز در او میشود . لذا هر فرد برای مطالعه باید هدف مشخصی داشته باشد.« زیرا تعلیم و تربیت علم اهداف است و همه بر این باورند که بدون داشتن هدف، یادگیری کاری بس دشوار و غیر ممکن است» همانطور که فرانکین معتقد است انسان بدون هدف مانند گلولهای است که بدون هدف شلیک میشود . علاوه بر آن مطالعه بدون هدف یکی از عادات غلط مطالعه بشمار می رود .
تعیین زمان و مکان مطالعه:
یکی از راههای برقراری تمرکز حواس این است که مطالعه در آن ساعت از روز انجام گیرد که برای فرد مناسبتر است. اما تعیین مناسبترین زمان برای مطالعه کاری دشوار است و به عادات فردی بستگی دارد. برخی افراد عادت دارند تا نیمههای شب بیدار بمانند و با استفاده از سکوت و آرامش شبانه با خیالی راحت و آسوده مطالعه کنند، برخی دیگر عادت دارند شب زود بخوابند و صبح زود از خواب بیدار شوند و به مطالعه بپردازند.با این توصیف تعیین زمان و مقدار مطالعه باعث آگاهی از تمام زمینه مطالعه ، برقراری تمرکز حواس، عدم سردرگمی، جلوگیری از اتلاف وقت و انرژی و فهم بهتر مطالب میشود.
والتر پارک در کتاب خود به نام « چگونه درس بخوانیم؟» چنین مینویسد: « موفقیت یا عدم موفقیت شما در تحصیلات دانشگاهی ، مستقیما به این امر بستگی دارد که چگونه از وقت خود استفاده میکنید؟ موفقیت در دانشگاه و البته در مقاطع تحصیلی پایینتر نیز بستگی به استفاده اشتباه از زمان دارد .» «محیط آشنای یک اتاق مشخص، در حین مطالعه موجب انصراف کمتر و تمرکز بیشتر حواس میشود ،زیرا لوازم آن اتاق هر روز پیش چشم شما است و کمتر توجهتان را به خود جلب میکند . به علاوه اگر هر روز به وقت مطالعه در اتاق معینی بودید کم کم ذهنتان عادت میکند که به محض رسیدن به آن اتاق آماده تمرکز حواس و فراگیری شود.» بنابراین ثابت بودن مکان مطالعه و مشخص بودن آن به علت دسترسی به آن و فراهم بودن وسایل مورد نیاز از قبیل کتب درسی ، دفاتر، کتاب لغت، خط کش، قلم و نظایر آن جهت مطالعه موجب تمرکز حواس بیشتر و آمادگی ذهنی هنگام مطالعه میشود. پس یکی از بهترین راههای برقراری تمرکز اختصاص دادن یک اتاق مجهز به آنچه لازم دارید ، در موقع مطالعه است.
این اتاق خیلی زود مناسب تمرکز و یادگیریتان شده و کار شما را به طور خودکار راحتتر میکند و بعد برایتان یک عادت مفید میشود. « برای داشتن تمرکز به هنگام مطالعه ابتدا باید خود را از دنیای خارج جدا کنید و محیط مناسبی برای مطالعه بر گزینید . چنین محیطی باید آرام، روشن و دارای هوای مناسب باشد. هیچ چیز به اندازه سر و صدا ، خسته کننده و مانع تمرکز حواس نیست. ایجاد محیط کار مناسب، به دلیل ایجاد آرامش و شرایط مناسب اهمیت دارد و زمینهای است برای تمرکز و دقت» یاد بگیر که بگویی «نه»:
« زمانیکه تصمیم گرفتید باید مطالعه کنید، اما دوستان یا هم اتاقیهای شما در خواست میکنند که دور هم جمع شوید ؛ هنر گفتن «نه» را در خود تقویت کنید . اگر این اراده در شما ضعیف است ، میتوانید روی در اتاق مطالعه خود بنویسید « مزاحم نشوید» اگر موفق نشدید میتوانید کارهای دیگری انجام دهید که نشان دهد شما دوست ندارید که کسی باعث از هم گسیختن افکار شما شود».
جمله« این کار محال است» را از دفتر زندگی خود خط بزنید
ترک افکار منفی و داشتن افکار مثبت:
مطالعه عمیق و یادگیری ثمر بخش، وقتی حاصل میشود که فرد تصور مثبتی از خود داشته باشد و به خود اعتماد کند . زیرا اعتماد به خود در موفقیت مؤثر است و مهارت را بیشتر و نیرو را افزایش داده و مغز را سالمتر میکند . وقتی میخواهید کاری انجام دهید از گفتن کلماتی همانند : نمیخواهم ، نمیدانم، نمیتوانم بپرهیزید.
جمله« این کار محال» است را از دفتر زندگی خود خط بزنید ، ترس و بدگمانی و بیارادگی را از ذهن خود دور کنید . هرگز به خویشتن اجازه ندهید که هیجانات و افکار منفی شما را در خود غرق سازد و تمرکز حواس شما را مختل کند.
اعتماد به نفس داشته باشید و پیوسته به نزد خود تکرار کنید که قادر به انجام کار هستم ، میتوانم انجام دهم و باید انجام دهم . بدین طریق تفکر مثبت را در خود پرورش دهید. قوی بودن اعتماد به نفس احساس شعف و شادی را در شما بوجود میآورد و در حالت شادمانی از تمرکز حواس خوبی برخوردارید. بهتر فکر میکنید، بهتر مطالعه میکنید و نتیجه کارتان بهتر میشود.
انسان در بحر اندیشههای خوشایند حافظه بهتری پیدا میکند و ذهن در حالت آرامی قرار میگیرد و میل به یادگیری را در خود بوجود میآورد
مارگریت کوربت مینویسد « انسان در بحر اندیشههای خوشایند حافظه بهتری پیدا میکند و ذهن در حالت آرامی قرار میگیرد و میل به یادگیری را در خود بوجود میآورد» لذا خود پنداری مثبت مهمترین کمک برای تمرکز و یادگیری است اگر بتوانیم تصورات غلط و منفی را از ذهن خود دور نموده و تصورات مثبت را جایگزین کنیم ، میتوانیم علاقه به مطالعه و یادگیری را در خود ایجاد کنیم، چرا که علاقه به مطالعه شرایط اصلی و اساسی ایجاد تمرکز حواس به هنگام مطالعه است .آلفرد آدلر روانشناس مشهور ، در دوره جوانی در درس ریاضی بسیار ضعیف بود.
معلمش این موضوع را با والدینش در میان گذاشت آنها باور کردند که آدلر در درس ریاضی ضعیف است، آدلر هم این موضوع را پذیرفته بود . یکی از روزها که معلم مسئلهای را روی تخته نوشته بود و شاگردان کلاس از حل مسئله عاجز مانده بودند ، آدلر جواب مسئله را پیدا کرد ، پای تخته رفت و در میان حیرت همگان مسئله را حل کرد .او آنروز فهمید که توانایی درک و فهم مطالب درس ریاضی را دارد ، استعدادش را باور کرد، تصورات مثبت را جایگزین تصورات منفی کرد و از آن به بعد یکی از دانش آموزان ممتاز درس ریاضی شد.
طرح سئوال:
طرح سئوال یکی از شیوههای مطالعه دقیق و فعالانه است که در تمام اوقات مطالعه، مفید است. طرح سئوال پیش از مطالعه دقیق، فرد را وادار میکند تا به طور فعالانه و با تمرکز و دقت کافی و با انگیزه و علاقه به مطالعه بپردازد . طرح سئوال هنگام مطالعه یکی از روشهایی است که خواننده را فعال و به طور عمقی او را در گیر مطالعه میکند وسبب برانگیختن جدیت و تلاش وی به هنگام مطالعه میشود و فرد برای یافتن پاسخ به سئوالات بایستی تمرکز حواس خود را حفظ نماید ، زیرا در هنگام مطالعه ، نمیتوان بدون تمرکز پاسخ سئوالات را پیدا کرد. بعد از خواندن مطالب با طرح سئوال میتوان میزا ن فراگیری خود را ارزش یابی نموده و به نقاط قوت و ضعف خود پیبرد و سبب ایجاد نظر انتقادی نسبت به مطالب در فرد میشود. خواننده در مطالعات بعدی برای از بین بردن نقاط ضعف خود با دقت و تمرکز بیشتری مطالعه میکند.
آگاهی از شیوههای صحیح مطالعه و یادگیری:
« برخی از والدین به طور مدام به فرزندان خود میگویند درس بخوانید، مطالعه کنید، ولی هرگز نمی گویند چگونه مطالعه کنید و روشهای صحیح مطالعه را نمیدانند» بنابراین آگاهی از شیوه های صحیح مطالعه و یادگیری چون:تند خوانی ، عبارت خوانی، خواندن اجمالی ، خواندن تجسمی، و … به خواننده کمک میکند تا تمرکز حواس خود را هنگام مطالعه حفظ نمایند.
تند خوانی:
تند خوانی باعث توجه و تمرکز بیشتر و فهمیدن مطالب و در نتیجه باعث یادگیری بهتر میشود . فکر و ذهن ما قادر است هزاران کلمه را در دقیقه از خود عبور دهد ولی اگر سرعت مطالعه ما پائین باشد، ذهن وقت اضافی میآورد و ناچار به این شاخه وآن شاخه می پرد و در نتیجه حواس پرتی ایجاد می شود . اما مطالعه سریع و یا تند خوانی فرصت جولان به ذهن نمی دهد و سبب برقراری تمرکز حواس هنگام مطالعه می شود.
عبارت خوانی :
عبارت خوانی یعنی خواندن عبارات و جملات به عوض خواندن کلمات . عبارات خوانی به نوع دیگری به تمرکز حواس کمک می کند از این طریق خواننده باید با سرعتی که نزدیک به سرعت اندیشیدن اوست . بخواند، اگر سرعت آنقدر کم باشد که ذهن از حالت فعال بودن باز بماند ، احساس دلزدگی ایجاد میشود و چیزهای دیگری ذهن فرد را مشغول میکند و از روند مطالعه خارج میشود . بنابراین اگر سرعت خواندن با سرعت اندیشیدن هماهنگ باشد، باعث افزایش تمرکز حواس میشود.
خواندن اجمالی:
روش خواندن اجمالی مبتنی است بر یک نمونه گیری سریع از نکات اساسی و صرف نظر کردن از جزئیات، در این روش خواننده مطالب را سازمان بندی می کند ، آنگاه هدف از مطالعه خود را مشخص نموده و مقدار زمان مطالعه و میزان دشواری کتاب را تخمین می زند و سپس از طریق سئوال کردن کنجکاوی ، علاقه، دقت و تمرکز حواس فرد ، افزایش میابد.
خواندن تجسسی:
منظور از روش تجسسی طرح انواع سئوالات جزئی و کلی و مطالعه عمیق و اثر بخش در جهت دست یافتن به پاسخ این سئوالات است … کسی که به دنبال چیزی میگردد به احتمال بیشتری آن چیز را پیدا میکند لذا هدف خواندن تجسسی افزایش دامنه تمرکز و درک عمیق تر معانی است . به همین دلیل خواندن تجسسی تمرکز حواس و علاقه فرد را افزایش میدهد و به او کمک میکند تا مطالب دشوار را تجزیه و تحلیل نموده و آنها را بهتر بفهمد. فهمیدن مطالب موجب تحکیم آنها در حافظه میشود پس خواندن تجسسی برای غلبه بر تنبلی ، حالت کسلی، پرتی حواس، از طریق تحریک حس کنجکاوی و شرکت فعالانه در مطالعه به کار میرود.
جدیت در مطالعه:
به محض نشستن پشت میز مطالعه خواندن را با جدیت شروع کنید ، چرا که اگر سریع مشغول به کار مطالعه شوید ، تمرکز حواس زود به دست میآید « این ضرب المثل چینی را به یاد داشته باشید که: فتح ستارگانی که هزاران فرسنگ از ما دور هستند با بر داشتن قدم اول امکان پذیر است» شک و تردید حاصلی جز حواس پرتی یا انحراف حواس و تسلیم به تخیلات واهی ندارد ، اجازه ندهید چیزی جز مطالعه ذهن شما را مشغول کند . با خود تصمیم بگیرید تا مقدار زمانی را برای مطالعه مشخص کنید و خود را به مدت زمانی خاص محدود کنید . در این زمان از مطالعه دست نکشید ، به مطالعه ادامه دهید ، اما زمان مطالعه را طولانی نکنید ،بیهوده وسواس به خرج ندهید ، بهانه تراشی نکنید به خود تلقین کنید که فرد با ارادهای هستید و میتوانید هر درسی را به خوبی یاد بگیرید. جدی باشید و با علاقه و انگیزه مطالعه کنید تا هنگام مطالعه دچار حواس پرتی نشوید.
استفاده از رهنما:
یکی از شیوههای برقراری تمرکز حواس، استفاده از یک رهنما چون ؛ انگشت سبابه، مداد و … به هنگام مطالعه است . زیرا استفاده از یک رهنما هنگام مطالعه باعث تمرکز حواس بهتر ، افزایش سرعت مطالعه، عادت به روان خواندن، جلوگیری از برگشت دوباره خوانی و اتلاف وقت و جلوگیری از خستگی چشم و ذهن میشود.
پیشنهادات:
سعی کنید با ایجاد انگیزههای نیرومند و در نظر گرفتن اهدافی که برایتان مهم و جالب توجه است نسبت به مطالعه در خود شوق و علاقه ایجاد کنید. زیرا علاقه داشتن نسبت به موضوعی سبب تمرکز حواس در هنگام مطالعه آن موضوع میشود.موقعیتهایی که نمیتوانید در آنها تمرکز حواس داشته باشید ، تجزیه و تحلیل کنید ، احساسات خود را مورد بررسی قرار دهید و بدانید که چه عواملی افکار شما را دگرگون میکنند. افکار منفی و بیمارگونه را از خود دور کنید و هر موقعیت را تا حدی که میتوانید به طور منطقی تعبیر و تفسیر کنید.
موضوعهای مطالعاتی خود را تقسیم بندی کنید، یعنی هر موضوعی را که میخواهید مطالعه کنید، آن را به قسمتهای کوچکتر تقسیم کرده و به تدریج در زمانهای مختلفی آنها را مطالعه کنید.
هر وقت مصمم شدید مطالعه کنید یا کار دیگری انجام دهید ، بکوشید بر عزم خود پا بر جا باشید تا آن کار را به اتمام برسانید .
زمانهای مطالعه خود را با فعالیتهای متنوع تقسیم نمائید تا اینکه بتوانید تمرکز حواس خود را برای مدت زمان طولانیتری حفظ کنید و مطالعه را در آن ساعت از روز انجام دهید که برای شما مناسبتر است .
در جستجوی هر چه هستی با شهامتترینی ، زیرا که جسارت کنکاش را به خود دادهای
کتاب هفتههای من اولین کتاب برنامهریزی هوشمند ويژه دانشآموزان، دانشجويان و مديران میباشد که توسط انتشارات گاج منتشر شده است.موضوع این کتاب، برنامهریزی تحصیلی برای داوطلب است. این کتاب علاوه بر ارائه مطالب ویژه هر هفته ،که دانشآموز را به نحو مؤثری هدایت میکند، میتواند با ویژگی هوشمندی که دارد، وی را با دیگر رقبا در سطح کشور مقایسه نماید و با ارائه گزارشهای آماری در قالبهای فردی و مقایسهای، وضعیت دانشآموز را در میان دیگر داوطلبان در طی بازههای هفتگی مشخص و تعیین نماید.
به جای اینکه بکوشید دنیای خارج را تغییر دهید ، خود را تغییر دهید و لازم نیست که دیگران و یا رفتار آنها را مطابق دلخواه خویش تغییر داده شوند
استفاده از یک استراحت کوتاه در هر ساعت، انرژی لازم برای حفظ تمرکز حواس را برای مدت زمانی طولانیتری در اختیار فرد می گذارد. هرکاری به جای خویش نیکوست پس برنامه مطالعاتی داشته باشید و برای هر کاری وقت به خصوص تعیین کنید.
با آگاهی از فنون مطالعه و بکارگیری آنها در هنگام مطالعه در خود ایجاد تمرکز کنید، زیرا کاربرد فنونی که خواننده را در عمل مطالعه فعال می سازد، کلید اساسی ایجاد تمرکز است.
به جای اینکه بکوشید دنیای خارج را تغییر دهید ، خود را تغییر دهید و لازم نیست که دیگران و یا رفتار آنها را مطابق دلخواه خویش تغییر دهید.
چند برگ کاغذ روی میز مطالعه خود داشته باشید و مواردی از افکار منحرف کننده و مزاحم را یاداشت کنید و بعد از مطالعه نسبت به حل آنها در حد امکان اقدام نمائید.
ممکن است حواس پرتی شما ناشی از گرسنگی و تشنگی شدید، بی خوابی ، خستگی و یا علت یا علل درونی دیگری باشد، در چنین موقعیتی هرگز مطالعه نکنید.هنگام مطالعه لباس راحتی به تن کنید ، لباسی که نه بسیار زبر باشد نه بسیار نرم ، نه بسیار گشاد باشد نه بسیار تنگ.
مطالعه در حالتهایی نظیر دراز کشیدن ، به پشت خوابیدن، در حال راه رفتن تکیه زدن به دیوار و امثال اینها مفید نمیباشد. زیرا در چنین موقعیتهایی نمیتوان تمرکز حواس خود را حفظ نمود ، بنابراین هنگام مطالعه سعی شود خم شدن کمر عادت نشود و فاصله کتاب تا چشم سی سانتیمتر باشد.
محرکهای محیطی از قبیل صدای رادیو، تلویزیون و… که باعث حواس پرتی شما میشوند از موقعیت مطالعه خود حذف کنید.
بهترین وضعیت برای درس خواندن نشستن پشت میز مطالعه میباشد و بدترین وضعیت درازکش میباشد، چرا که در این وضعیت، فرد سریع از حال و هوای مطالعه خارج میشود و تمرکز حواس خود را از دست میدهد.
محل مطالعه باید از هر نظر مانند نور ، دما، درجه حرارت و … مناسب باشد.انگیزه بسیار بالایی برای مطالعه داشته باشید ،زیرا افرادی که دارای انگیزه بسیار بالایی هستند میتوانند تمرکز حواس خود را برای چندین ساعت حفظ کنند.